نگاهی کوتاه به کنترل ورژن

رضا باقرزاده

تا به حال به عنوان یک توسعه دهنده برایتان پیش آمده که نیاز به استفاده از ابزارهای کنترل ورژن داشته باشید؟ ممکن است روی پروژه ای کوچک هیچ وقت چنین نیازی به وجود نیاید. اما کمی که نرم افزار شما بزرگ و پیچیده می شود، نیازمند سیستمی برای کنترل فایل ها و تغییرات می شوید. کنترل ورژن یک سیستم است که تغییرات اعمال شده بر روی یک یا چند فایل را در طول زمان ذخیره می کند و به ما اجازه می دهد که بتوانیم به نسخه های مختلف فایل ها دست پیدا کنیم.

نکته قابل توجه این است که استفاده از سیستم های کنترل ورژن فقط مختص طراحان و برنامه نویسان نیست. بلکه هر فردی که با فایل های کامپیوتری کار می کند و آنها را تغییری میدهد، می تواند با استفاده از این سیستم ها از امکانات مفید آنها بهره مند شوند. (مترجمان، نویسندگان، خبرنگاران، ...) اینجا می خواهیم فقط یک معرفی کوتاه داشته باشیم اما این مقدمه ای است بر مطالب دیگری که آنها را به زودی در نردبان می خوانید.

موارد زیر نمونه هایی مزیت های استفاده از سیستم های کنترل ورژن می باشند: 

۱. برگرداندن یک فایل به نسخه قبل و یا حتی نسخه های قبل تر 
۲. برگرداندن تمام یک پروژه (حاوی انواع فایل ها) به نسخه و یا نسخه های پیشین 
۳. مقایسه تغییرات ایجاد شده در طول زمان 
۴. ذخیره تغییراتی که هر شخص اعمال کرده است 
۵. توانایی بازگرداندن فایل های پاک شده 
۶. کمک در عیب یابی سریع پروژه 
۷. و ده ها امکان مفید دیگر...

یکی از شیوه های معمول و فراگیر کنترل ورژن فایل ها، روشی هست که اکثر ما از آن استفاده می کنیم. ذخیره هر ورژن در یک پوشه جدید، تنها فایده این روش این است که ساده است و هرکسی می تواند آن را انجام دهد. این روش شاید برای یک فایل کوچک با تغییرات کم کارآمد و کافی باشد، اما اگر به دنبال استفاده حرفه ای از سیستم های کنترل ورژن هستید، بهتر است با یکی از جدیدترین و بهترین این سیستم ها با نام Git آشنا شوید.

تاریخچه Git

مانند بسیاری از اتفاقات بزرگ، Git بعد از یک شکست و با یک ایده خلاقانه و جنجالی بوجود آمد. پروژه هسته لینوکس که یک نرم افزار متن باز است در سال ۲۰۰۲ از یک سیستم کنترل ورژن با نام BitKeeper استفاده میکند، همه چیز به خوبی در حال پیش رفتن بود تا اینکه در سال ۲۰۰۵ روابط بین توسعه دهندگان هسته لینوکس و شرکت Bitkeeper خراب می شود، همین موضوع باعث شد که جامعه لینوکس به خصوص خالق آن Linus Torvalds با استفاده از تجربه های قبلی با Bitkeeper شروع به توسعه ابزار جدید و جایگزین کنند. برخی از هدف های سیستم جدید عبارت بود از: 

۱. سرعت بالا 
۲. طراحی ساده 
۳. پشتیبانی قوی از توسعه غیرخطی (هزاران نفر به طور موازی برروی یک پروژه کار کنند) 
۴. توانایی در پشتیبانی پروژه های بزرگ همچون هسته لینوکس (هم از لحاظ سرعت و هم از لحاظ حجم اطلاعات) 

نتیجه تلاش تیم لینوکس برای رسیدن به اهداف بالا منجر به بوجود آمدن یک سیستم کنترل ورژن جدید با نام Git شد. سیستمی که در مورد آن در آینده بیشتر صحبت می کنیم.

استفاده از یک سیستم کنترل ورژن کارآمد در پروژه های بزرگ و بخصوص پروژه هایی که به صورت تیمی توسعه پیدا می کنند یک امر مهم است. آیا شما تا به حال با مزیت ها و امکانات این سیستم ها بهره جسته اید؟ تجربه شخصی خودتان در استفاده از این سیستم ها را در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.